بیماری قارچ سیاه (Black Fungus یا Mucormycosis)، بیماری ای است که این روز ها در اخبار مختلف از آن یاد می شود. محققان تخمین می‌زنند که به طور کلی، این بیماری ۵۴ درصد از افراد مبتلا را به کام مرگ می‌کشاند. البته جای نگرانی نیست چراکه عفونت ناشی از این بیماری به خطرناکی عفونت ریه و مغز نیست و با رعایت نکاتی که در ادامه ی مطلب گفته شده است، می توانید از آن پیشگیری کنید.
بیماری قارچ سیاه چگونه به وجود می آید
عامل این بیماری یک قارچ به نام موکورمایکوزیس است. این قارچ معمولا درون خاک و توده‌های پوسیده گیاهان و بافت مرده برخی از حیوانات وجود دارد و از طریق استنشاق (تنفس) و یا تماس پوستی انتقال می‌یابد. بیشترین راه انتقال از طریق تنفس است.
قارچ سیاه بیشتر مخاط بینی، سینوس‌ها، کره چشم، ریه‌ها و مغز را درگیر میکند. علت نام‌گذاری این بیماری به قارچ سیاه این است که در مخاط بینی باعث تغییر رنگ و آسیب به بافت می‌شود. در نهایت منجر به ایجاد رنگ سیاه در مخاط بینی و سینوس‌ها می‌شود. در این بیماری لکه سیاهی بینی بیماران را فرا می‌گیرد.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: سرکه سیب راز زیبایی پوست و موی شما
افراد مستعد بیماری قارچ سیاه
عفونت موکورمایکوزیس میتواند برای هر فردی در هر سنی رخ دهد. بیشتر افراد در برهه‌ای از زندگی خود با قارچ‌ها در تماس خواهند بود. اما اگر به دلیل دارویی که مصرف می‌کنید یا به دلیل شرایط سلامت مانند مواردی که در زیر به آنها اشاره شده است از سیستم ایمنی ضعیفی برخوردار باشید، احتمال این که بیمار شوید نیز بیشتر می‌شود:
- دیابت به ویژه زمانی که این بیماری زیر کنترل نباشد.
- اچ‌آی‌وی یا ایدز
- سرطان
- پیوند عضو
- پیوند سلول‌های بنیادی
- نوتروپنیا (تعداد کم گلبول‌های سفید خون)
- استفاده بلندمدت از استروئید
- استفاده از مواد مخدر تزریقی
- سطوح بالای آهن در بدن (هموکروماتوز)
- وضعیت بد سلامت ناشی از تغذیه نامناسب
- سطوح نامتعادل اسید در بدن (اسیدوز متابولیک)
- تولد زودرس یا وزن کم هنگام تولد
از سوی دیگر افرادی که دچار سوء تغذیه شدید هستند و کسانی که طولانی مدت از داروهای استروئیدی و کورتون‌ها استفاده می‌کنند نیز در معرض خطر ابتلا به عفونت قارچ سیاه قرار دارند. در حال حاضر یکی از داروهایی که در فرم‌های شدید کرونا مورد استفاده قرار می‌گیرد، کورتون‌ها هستند. تجویز دُوز بالای کورتون باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود. یک علت ابتلای بیماران یا بهبودیافتگان کرونا میتواند این باشد که قارچ از طریق مرطوب کننده‌ها و یا دستگاه‌های اکسیژن حاوی آب آلوده به بیماران منتقل شده باشد.
همچنین گروه دیگری که ممکن است به بیماری مبتلا شوند کسانی هستند که در اثر حوادث طبیعی نظیر طوفان، زلزله و یا سیل و یا حوادث ساخته دست بشر نظیر جنگ و یا انفجار دچار آسیب شدید پوست و بافت نرم بدن می‌شوند. در اثر آسیب به لایه محافظتی پوست، هاگ‌های قارچ به بافت آسیب دیده نفوذ میکند و امکان ابتلا به فرم پوستی بیماری فراهم می‌شود.
شاید این مطلب هم برایتان جالب باشد: “لمینت دندان”، زیبایی را به خود هدیه دهید
نشانه های بیماری قارچ سیاه
این علایم بستگی به بخشی از بدن که قارچ در آن رشد میکند دارد. از جمله علائم قارچ سیاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تب
- سرفه
- سینه درد
- تنگی نفس
- تورم در یک سمت صورت
- سردرد
- گرفتگی سینوس
- ضایعات سیاه رنگ روی پل بینی یا درون دهان
- شکم درد
- حالت تهوع و استفراغ
- خونریزی گوارشی
- خون در مدفوع
- اسهال
در صورتی که پوست تحت تاثیر این قارچ قرار گرفته و آلوده شده باشد، آن قسمت ممکن است تاول زده قرمز یا متورم شود! یا حتی امکان دارد دردناک شود.
لازم به ذکر است که این عفونت میتواند از طریق خون به سایر نقاط بدن گسترش یابد که تحت عنوان موکورمایکوزیس شناخته می‌شود. در زمان وقوع عفونت، قارچ توانایی این را دارد که به اندام‌هایی مانند طحال و قلب گسترش یابد.در موارد شدید بیماری، فرد ممکن است تغییرات روانی را تجربه کرده یا گرفتار کما یا فوت شود.
درباره‌ی سوزش کف پا چه می‌دانید؟
پیامد های این بیماری
از جمله پیامد های قارچ سیاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نابینایی
- لخته‌های خون یا رگ‌های خونی مسدود شده
- آسیب عصبی
- در صورتی که قارچ سیاه اطراف چشم را درگیر کند و به خوبی و کامل درمان نشود، به راحتی میتواند باعث تخلیه چشم شود.
اگر قارچ سیاه بدون درمان باقی بماند، میتواند کشنده باشد.
تشخیص
اگر در مورد ابتلا به بیماری قارچ سیاه مشکوک هستید، پزشک یک معاینه بدنی از شما خواهد داشت. اگر در تماس با غذاهای فاسد یا مکان‌هایی بوده‌اید که گرده‌های قارچ اغلب در آنها یافت می شود، به پزشک خود اطلاع دهید. اگر این گونه به نظر می‌رسد که به یک عفونت ریه یا سینوس مبتلا هستید، پزشک ممکن است نمونه‌ای از مخاط بینی یا گلوی شما بگیرد. همچنین، ممکن است نمونه برداری از بافت انجام شود و یک بخش کوچک از بافت عفونی برای آزمایش برداشته شود. همچنین، پزشک ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری مانند سی‌تی اسکن تجویز کند.
برای مطالعه بیشتر: درباره حمله قلبی آگاه‌تر باشید
روش‌های پیشگیری
داشتن برنامه تغذیه سالم اولین و مهمترین اصل و روشی است که در پیشگیری از بیماری قارچ سیاه به افراد کمک میکند. این روشها شامل موارد زیر است:
- رعایت بهداشت فردی و محیطی
- رعایت بهداشت دهان
- کنترل قند خون
- مصرف نکردن خودسرانه دارو
- مصرف کردن غذاهای مانده
- تمیز نگه داشتن محیط از گرد و غبار و خاک
- دوری از استرس
- استفاده از ویتامین ها
- استراحت کافی
- اجتناب از مصرف مواد مخدر
- ورزش
- دوری کردن از مناطقی با گردوخاک زیاد مانند مناطق ساخت وساز
- استفاده از دستکش و ماسک در مناطق آلوده
- دوری از تماس مستقیم با ساختمان ها و وسایل بعد از بروز حوادثی مانند سیل و طوفان
- شستن مداوم دست ( به ویژه اگر پوست دچار آسیب شده است.) با آب و صابون
قارچ سیاه و کرونا
در بیماران مبتلا به کرونا، مخاط مجاری تنفسی و رگ‌های خونی آسیب می بیند، که در نتیجه منجر به ایجاد محیط مساعدی برای رشد قارچ سیاه می‌شود.
همچنین استروئیدهایی که برای این بیماران تجویز می‌شوند، ممکن است سطح قند را کمی افزایش دهند. در ضمن، تنفس آنها دچار مشکل می‌شود و نهایتاً سیستم ایمنی بدن ضعیف می‌شود. بنابراین همه این عوامل، محیط مساعدی را برای رشد قارچ ایجاد کرده و بیمار را آلوده می‌کنند. در نتیجه اگر در اطرافیان شما فردی با سیستم ایمنی ضعیف وجود دارد که به کرونا هم مبتلا است، باید در مناطقی با گرد و خاک بالا حضور پیدا نکند.
این محتوای مفید را هم دنبال کنید: راجع به تالاسمی چه می دانید؟
سخن پایانی
در این نوشته در مورد بیماری قارچ سیاه و روش های پیشگیری از آن سخن گفتیم. توجه داشته باشید این قارچ قرار نیست برای همه افراد سبب بیماری شود. تنها کسانی را هدف قرار می‌دهد که سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند. در نتیجه سعی کنید همیشه سیستم ایمنی خود را تقویت کنید تا با چنین بیماری هایی مواجه نشوید.
سپاس که در مجله‌ی دکتر بایا همراه ما بودید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
