تری گیلیسیرید بالا نیز مانند دیابت یکی از اختلالات شایع متابولیک است که میتواند موجب ایجاد بیماریهای قلب و عروق شود. در این مطلب از مطالب پزشکی سایت سیب به بررسی این اختلال متابولیک خواهیم پرداخت.
triglycerides چیست؟
تری گیلیسیرید نوعی از لیپیدها یا همان چربیها هستند. آنها محصول نهایی هضم و تجزیۀ چربیهای غذا هستند. برخی از آنها از منابع انرژی دیگر مانند کربوهیدراتها در بدن ساخته میشوند. بین وعدههای غذایی، وقتی که به انرژی بیشتری نیاز داریم، هورمونهای بدن تری گیلیسیریدها را آزاد میکنند تا از کالریهای مصرف نشده استفاده کنید.
تری گیلیسیریدها علاوه بر ذخیرۀ انرژی نقشهای مهمی در بدن نیز بر عهده دارند. برای مثال بعد از تجزیه در ساخت غشای سلولها مورد استفاده قرار میگیرند.
میزان چربی خون یا همان تری گلیسیرید چقدر باید باشد؟
درحالیکه تری گلیسیرید منبع انرژی مهمی برای بدن شما است، وجود تری گلیسیرید بیشازحد در خون میتواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد. سطوح نرمال تری گیلیسیرید در بدن باید در حدود مقادیر زیر باشد:
- سطح نرمال: کمتر از 150 میلیگرم در دسی لیتر؛
- مرزی: 150 تا 199 میلیگرم در دسی لیتر؛
- بالا: 200 تا 499 میلیگرم در دسی لیتر؛
- خیلی بالا: 500 میلیگرم در دسی لیتر به بالا.
حدود 25.9 درصد از بزرگسالان در ایالاتمتحده تری گلیسیرید خون بالا دارند که بهعنوان سطح تری گلیسیرید بالای 150 میلیگرم در دسی لیتر طبقهبندی میشود.
ابتلا به چاقی یا دیابت کنترلنشده، نوشیدن منظم الکل و پیروی از یک رژیم غذایی پرکالری، همگی میتوانند در افزایش سطح تری گلیسیرید خون نقش داشته باشند.
علائم تری گلیسیرید بالا
تری گیلیسیرید بالا میتواند اثرات مختلفی بر تمام بدن داشته باشد. تری گلیسیرید بالا میتواند باعث ایجاد مقاومت به انسولین شود؛ به این معنی که بدن شما از انسولین (هورمونی که قند خون را کنترل میکند) به درستی استفاده نمیکند و درنهایت شخص به دیابت مبتلا میشود.
از دیگر علائم تريگليسيريد بالا میتوان ابتلا به کبد چرب را نام برد. کبد چرب معمولاً علائمی ایجاد نمیکند؛ اما، اگر درمان نشود، کبد چرب میتواند منجربه آسیب دائمی کبد و سیروز کبدی شود.
تری گیلیسیرید بالا خصوصاً بالای 1000 میتواند باعث پانکراتیت یا التهاب پانکراس شود که یک اورژانس پزشکی خطرآفرین است و فرد مبتلا در خطر مرگ قرار میگیرد.
تری گلیسیرید بالا و تپش قلب
مهمترین مورد از علائم تری گیلیسیرید بالا مشکلات قلبی عروقی است. درصورتیکه درمان نشود، منجربه سکتۀ قلبی و بروز مشکلات مختلفی در این سیستم میشود. برای مثال درصورت بروز سکتههای خفیف قلبی، خصوصاً در افرادی که دچار اضافهوزن هستند، تری گلیسیرید بالا و تپش قلب مرتبط هستند و این تپش قلب به معنای این است که قلب فعالیت الکتریکی سالمی ندارد.
درمان تری گلیسیرید بالا
مانند دیابت، در وهله اول قاتل تری گلیسرید بالا رعایت سبک زندگی سالم است. رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم، اجتناب از مصرف الکل و دخانیات مهمترین قاتل تری گلیسرید بالا هستند.
درصورتیکه با رعایت سبک زندگی تری گلیسیرید فرد به محدودۀ نرمال باز نگردد، از یک سری از داروهای خوراکی برای کاهش چربی خون استفاده میشود. همچنین در گروهی از افراد مبتلابه تری گیلیسیرید بالا این افزایش بهدلیل مشکل در آنزیمها و متابولیسم چربی است بنابراین باید حتماً دارو مصرف کنند.
4 ماده غذایی برای تری گلیسرید
باتوجهبه اینکه گفتیم رعایت تغذیه صحیح نقش مهمی در درمان تری گیلیسیرید بالا دارد، افرادی که مبتلابه تری گیلیسیرید بالا هستند یا اینکه سابقۀ خانوادگی این بیماری را دارند ممکن است این سؤال برایشان پیش بیاید که برای تريگليسيريد بالا چه بخوریم. در بین تمام مواد غذایی باید غذاهای مضر برای تريگليسيريد بالا و همچنین غذاهای مفید برای تريگليسيريد بالا را بشناسید.
در ادامه یک سری اصول کلی را خواهیم گفت که باید در رژیم غذایی خود رعایت کنید.
1- کاهش مصرف شکر و کربوهیدرات
قند اضافی در رژیم غذایی شما ممکن است به تری گلیسیرید تبدیل شود که میتواند منجربه افزایش سطح تری گلیسیرید خون همراه با سایر عوامل خطر بیماری قلبی شود.
یک بررسی در سال 2020، که شامل دادههای مربوط به 6730 نفر بود، نشان داد افرادی که مرتباً نوشیدنیهای شیرینشده با قند مصرف میکردند، بیش از 50 درصد بیشتر از افرادی که مرتباً نوشیدنیهای شیرین مصرف میکردند تری گلیسیرید بالا داشتند.
خوشبختانه چندین مطالعه نشان دادهاند که، رژیمهای غذایی کمکربوهیدرات میتواند منجربه کاهش سطح تری گلیسیرید خون شود. حتی یک تغییر ساده مانند جایگزینی نوشیدنیهای شیرینشده با قند با آب میتواند تری گلیسیرید را در بسیاری از افراد کاهش دهد.
2- افزایش مصرف فیبر
فیبر غذایی بهطور طبیعی در میوهها، سبزیها و غلات کامل یافت میشود. همچنین در بسیاری از منابع گیاهی دیگر ازجمله آجیل، دانهها، غلات و حبوبات یافت میشود. این موارد را میتوان غذاهای مضر برای تری گلیسیرید بالا دانست.
گنجاندن فیبر بیشتر در رژیم غذایی میتواند جذب چربی و قند را در رودۀ کوچک کم کند و به کاهش سطح تری گلیسیرید شما کمک کند.
3- کاهش مصرف چربی ترانس
چربیهای ترانس مصنوعی نوعی چربی هستند که به غذاهای فراوریشده اضافه میشوند تا ماندگاری آنها افزایش یابد. بهدلیل خواص التهابی، چربیهای ترانس به بسیاری از مشکلات سلامتی ازجمله افزایش سطح کلسترول بد (LDL) و بیماری قلبی نسبت داده شده است. غذاهای حاوی چربی ترانس ازجمله مهمترین غذاهای مضر برای تريگليسيريد بالا هستند.
4- استفاده ماهیهای چرب
توصیه به مصرف ماهیهای چرب بهدلیل محتوای اسیدهای چرب امگا 3 آنها است. چربیهای امگا 3 نوعی اسید چرب غیراشباع چندگانه ضروری هستند و باید آنها را از طریق رژیم غذایی خود دریافت کنید. یک مطالعه نشان داد که، خوردن ماهی سالمون دو بار در هفته بهطور قابلتوجهی غلظت تری گلیسیرید خون را کاهش میدهد.
ماهی قزلآلا، شاهماهی، ساردین، ماهی تن و ماهی خالمخالی چند نوع ماهی هستند که بهخصوص اسیدهای چرب امگا 3 بالایی دارند.
رژیم غذایی مناسب در تری گلیسیرید بالا
ممکن است راجب کاهش تری گلیسیرید با سرکه سیب مطالبی را خوانده باشید. در یک مطالعه محققان دریافتند شرکتکنندگانی که سرکه سیب مصرف میکردند، نهتنها کاهش وزن بیشتری نسبت به افرادی که دارونما مصرف میکردند داشتند، بلکه تری گلیسیرید و کلسترول تام پایینتری داشتند. افرادی که سرکه سیب مصرف کردند نیز سطح کلسترول خوب را افزایش دادند.
در مورد عسل و تری گلیسیرید نیز ممکن است در منابع غیرعلمی مطالبی خوانده باشید که عسل را یک مادۀ سالم و جایگزین شکر معرفی میکنند. باید گفت بیشتر محتوای عسل نیز از قندهای ساده است؛ درصورتیکه، اضافه دریافت شود به تری گیلیسیرید تبدیل میشود.
مطالعات دقیقی تاکنون بر روی ارتباط سماق و تری گلیسرید انجام نشده است و با اینکه ادعا میشود سماق باعث کاهش تری گیلیسیرید میشود؛ اما، این ادعا مبنای علمی دقیقی ندارد. درمورد آبغوره و تری گلیسرید نیز به همین صورت است؛ اما، مطالعات نسبتاً بیشتری انجام شده است و شواهد بیشتری وجود دارد که میگوید ممکن است آبغوره باعث کاهش تری گیلیسیرید شود.
مهمترین نوشیدنی برای کاهش تری گلیسیرید که باید از آن اجتناب کنید الکل است. مصرف الکل ارتباط مستقیمی با افزایش تری گیلیسیرید خون شما دارد.
همچنین یک نوشیدنی برای کاهش تری گیلیسیرید چای سبز است. مطالعات نشان دادهاند که، کاتچینهای موجود در چای سبز میتواند به کاهش سطح تری گیلیسیرید و کلسترول بد کمک کند.
اگر درمورد تری گیلیسیرید بالا سؤالی دارید، سؤال خود را در قسمت نظرات بنویسید تا پزشکان سایت سیب به سؤال شما پاسخ دهند.
منابع:
https://www.healthline.com
https://www.webmd.com
سوالات متداول در مورد تری گلیسرید بالا
میزان نرمال چربی خون چقدر باید باشد؟
کمتر از 150 میلیگرم در دسی لیتر نرمال است.
درمان تری گلیسیرید بالا چیست؟
رعایت سبک زندگی سالم مهمترین بخش درمان تریگیلیسیرید بالا است. درصورت کاهشنداشتن چربی خون به حد نرمال، باید با مصرف داروها آن را کنترل کرد.
علائم تری گلیسیرید بالا چیست؟
تری گیلیسیرید بالا مستقیماً علامتی ندارد؛ اما، با تأثیری که بر ارگانهای دیگر میگذارد موجب بروز بیماریهای مختلفی میشود.