روت کانال تراپی یا درمان ریشه که در اصطلاح عامه (عصب کشی دندان) خوانده می شود، یک پروسه بسیار رایج در دندانپزشکی است. سالانه میلیون ها نفر در دنیا با کمک عصب کشی، دندان های پوسیده و آسیب دیده خود را نجات می دهند و با اینکار ظاهر و عملکرد دندان های آسیب دیده را ترمیم می کنند. آنچه در این مقاله می خوانید اطلاعات کاملی درباره این پروسه، بررسی مزایا و معایب، هزینه و مراحل انجام آن است.
عصب کشی دندان چیست؟
قبل از هرچیزی بهتر است بدانید که عبارت عصب کشی دندان یک عبارت تقریبا رایج اما اشتباه است. نام این پروسه، روت کانال تراپی یا درمان ریشه دندان است که در انگلیسی هم به صورت ( root canal therapy ) نوشته می شود.
این پروسه شامل ایجاد یک سوراخ کوچک در سطح جونده دندان و سپس خارج کردن پالپ آلوده دندان است. طی این پروسه عروق خونی و عصبی دندان در داخل اتاقک پالپ و ریشه دندان برداشته می شود، سپس دندان عصب کشی شده پر و ترمیم می شود.
یک دندان که درمان روت کانال تراپی رویش انجام شده عملا دیگر زنده نیست و بافت زنده ندارد اما به واسطه رباط ها و ساختارهای نگهدارنده به استخوان متصل است و ما تنها با عصب کشی آن را نجات داده ایم در حالی که زنده نیست.
آشنایی با ساختمان و ساختار دندان
برای درک بهتر پروسه عصب کشی دندان یا همان روت کانال تراپی بهتر است که با آناتومی و ساختار ساده دندان آشنا شوید. دندان کلا از 3 بخش تشکیل شده.
- ریشه دندان: زیر خط لثه و متصل به استخوان (به وسیله رباط پریودنتال به استخوان متصل است)
- طوق و گردن (بین تاج و ریشه و در حد فاصل خط لثه)
- تاج روی خط لثه است و متشکل از 2 لایه مینا و عاج دندان است.
در داخل تاج دندان و زیر لایه های مینای دندان و عاج یک اتاقک کوچک به نام اتاقک پالپ وجود دارد. پالپ بافت نرم داخل تاج است که با نام مغز دندان هم شناخته می شود. این بخش نرم نه تنها در اتاقک پالپ داخل تاج قرار دارد که تا انتهای ریشه های دندانی نیز گسترش یافته است.
زمانی که باکتری ها وارد این بخش از دندان شوند (بر اثر پوسیدگی دندان، شکستگی و …) این بافت نرم آلوده شده و دچار عفونت دندان می شود. عفونت ایجاد شده با کمک عصب کشی دندان یا درمان ریشه بهبود میابد.
چه زمانی به عصب کشی دندان نیاز داریم؟
همانطور که گفته شد هنگامی که بافت نرم داخل کانال ریشه ملتهب یا عفونی می شود و یا پوسیدگی دندان عمیقی مشاهده شود، دندان شما به درمان ریشه نیاز پیدا می کند . علاوه برعفونت و التهاب، ضربه و صدمات دیگری که به دندان وارد می شود نیز ممکن است باعث آسیب به پالپ دندان شود.
مزایای عصب کشی دندان یا روت کانال تراپی چیست؟
عصب کشی دندان میتواند مزایای زیر را برای ما و دندان ما داشته باشد:
- کمک به نگهداری دندان طبیعی
- بهبود وضیعت جویدن
- از بین رفتن درد دندان
- حفظ ظاهر دندان ها
- محافظت از دندان های دیگر به خاطر فشار و سایش بیش از حد
نشانه های نیاز به درمان ریشه چیست؟
علائمی که نشان می دهد ما به عصب کشی دندان نیاز داریم عبارتند از:
- حساسیت طولانی مدت دندان به گرما و سرما
- حساسیت به لمس و جویدن
- تغییر رنگ دندان
- خروج ترشحات و تورم لثه
- حساسیت به لمس در غدد لنفاوی و یا بافت استخوان و لثه
با این حال در برخی از مواقع مشاهده شده است که دندانی بدون هیچ علامتی به درمان ریشه نیاز پیدا کرده است .
مراحل عصب کشی و روت کانال تراپی
درمان ریشه دندان اغلب به یک یا دوجلسه درمانی نیاز دارد و شامل مراحل زیر می باشد :
- دندانپزشک یا اندودنتیست (متخصص ریشه درمانی) شما ابتدا عکس های رادیوگرافی از دندان تان را بررسی کرده و سپس مقدمات بیحسی دندان را فراهم می کند .
- برای جدا کردن دندان از دیگر دندان ها از یک محافظ دندان استفاده می کند و سپس دندان را تمیز و عاری از بزاق نگه می دارد .
- برای باز کردن تاج دندان از یک ابزار بسیار کوچک به منظور تمیزکردن خمیر پالپ ، کانال ریشه و شکل دادن به فضا استفاده می کند .
- پس از باز کردن تاج دندان ، تمیز کردن فضا و شکل دادن به آن اندودنتیست شما ، دندان را با مواد مخصوص پر می کند .
- در اغلب موارد یک پرکردگی موقت برای بستن فضا قبل از ترمیم تاج دندان توسط متخصص درمان ریشه انجام می شود .
- پس از بازدید نهایی با اندودنتیست شما باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید. سپس ادامه درمان روکش دندان و یا ترمیم های دیگر را نزد او به پایان برسانید .
- اگر دندان شما فاقد ساختار کافی برای نگه داشتن ترمیم باشد ممکن است اندودنتیست یا دندانپزشک شما یک پست داخل دندان قرار دهند .
هزینه عصب کشی دندان چقدر است؟
بسته به اینکه چه دندانی نیاز به درمان ریشه دارد، هزینه عصب کشی متفاوت است. دندان ها چند مدل هستند و هر کدام وضعیت خاص خود را دارند. آن ها ریشه و کانال هایی دارند و هرچه تعداد ریشه ها بیشتر باشد هزینه درمان ریشه آن ها نیز بیشتر خواهد شد. آخرین قیمت درمان ریشه در جدول زیر درج شده است.
| درمان ریشه بدون ترمیم | قیمت به تومان |
|---|---|
| پالپوتومی اورژانس (دندان دائمی) | از 1 میلیون |
| درمان ریشه یک کانال | از 1.8 میلیون |
| درمان ریشه دو کانال | از 2 میلیون |
| درمان ریشه سه کانال | از 2.5 میلیون |
| درمان ریشه چهار کانال | از 3 میلیون |
آیا دندان من در حین یا پس از روت کانال دردی احساس خواهد کرد؟
امروزه با استفاده از تکنیک های مدرن و بی حس کننده ها اغلب بیماران گزارش می دهند که در حین عمل عصب کشی دندان راحت هستند. و دردی تجربه نمی کنند. آنها می گویند که درد ناشی از التهاب یا عفونت پالپ را در طول عمل احساس نکرده اند یا بسیار جزئی بوده است.
البته در چند روز اول پس از درمان دندان شما کمی حساس خواهد شد (به خصوص اگر از قبل شما درد یا عفونت داشتید). برای مقابله با این ناراحتی می توانید مطابق با دستور العمل دندانپزشک خود از داروهای مسکن و ضد درد استفاده کنید.
دندان شما ممکن است برای مدت کوتاهی باقی همچنان کمی متفاوت با دندان های دیگر باشد. با این حال اگر شما دچار درد شدید یا فشار و دردی که طولانی شده اید و با گذشت چند روز کمتر نشده نشده بهتر است با دندانپزشک خود تماس حاصل نمایید .
آیا دندان من پس از پایان درمان به مراقبت های ویژه یا درمان های اضافی نیاز پیدا می کند ؟
پس از عصب کشی دندان، شما باید تا زمانی که دندانپزشک دندان تان را بازسازی، بیلداپ یا ترمیم نهایی نکرده، از جویدن با فشار زیاد اجتناب کنید. علت هم این است که در این مدت دندان شما بسیار مستعد شکستگی است.
بنابراین پس از خروج از مطب اندودنتیست باید در اسرع وقت برای یک بازسازی کامل با دندانپزشک خود ملاقات داشته باشید . پس از بازسازی کامل دندان شما تنها به مراقبت معمولی زیر نیازمند است:
- رعایت بهداشت دهان ودندان
- مسواک زدن
- نخ دندان کشیدن
- معاینات منظم
به این ترتیب دندان روت کانال تراپی یا عصب کشی شده شما دوامی مانند دندان های دیگر شما خواهد داشت .تنها در چند مورد است که دندان تحت عصب کشی دندان بهبود نمی یابد و یا درد آن همچنان ادامه دارد .گاهی اوقات یک دندان ممکن است چند ماه یا چند سال درد داشته باشد. اغلب زمانی این اتفاق می افتد که دندان به ” درمان مجدد ریشه ” که تنها راه نجات دندان است نیاز پیدا کرده باشد .
