غدد بارتولن دو غده ای هستند که در قسمت داخل و پایین لبیا مینور ها قرار دارند. وظیفه اصلی در آن ها ترشح مایع و مرطوب کردن قسمت ورودی واژن، به خصوص در زمان فعالیت جنسی است. شما درباره وجود این دو غده اطلاع داشتید؟ آیا می‌دانید چه مشکلات و بیماری‌هایی می‌تواند متوجه آن گردد؟ در این مقاله درباره کیست بارتولن اطلاعات بیشتری بدست خواهیم آورد.
برای مطالعه بیشتر: بیماری ام اس را بهتر بشناسیم
کیست بارتولن چیست؟
کیست بارتولن که به آن آبسه بارتولن هم می گویند در دو غده واقع با همین نام که در قسمت ورودی واژن بانوان در دو طرف واژن قرار دارد ایجاد می شود. وظیفه این غدد ایجاد مایعی برای مرطوب نگه داشتن سطح داخلی واژن است. این غده ها به وسیله مجاری به سطح داخلی واژن ارتباط دارند. در برخی مواقع به دلایل نامعلوم که تا به امروز دلیل قطعی آن دقیقا مشخص نشده است این مجاری مسدود می شود و باعث احتباس مایع تولیدی و بازگشت آن به درون غدد بارتولن می شود و باعث تورم و ایجاد کیست بارتولن می شود. برخی بیماران این کیست را با عنوان توده ناحیه تناسلی می شناسند.
شاید این مطلب هم برایتان جالب باشد: زخم معده چیست؟
چه عواملی سبب بروز کیست بارتولین می‌شود؟
مجاری بارتولین ممکن است به دلیل آسیب دیدگی یا رشد اضافی پوست مسدود شوند. اما عوامل باکتریایی سبب عفونی شدن غدد بارتولین می‌شوند. باکتری‌هایی که می‌توانند کیست را آلوده کنند عبارتند از:
• نایسریا گونوره‌آ (Neisseria gonorrhoeae): گونه‌ای باکتریایی که باعث بروز بیماری سوزاک می‌شوند. این باکتری از طریق تماس جنسی قابل انتقال است. نایسریا گونوره‌آ شایع‌ترین پاتوژنی است که در نمونه‌های گرفته شده از غدد بارتولین یافت می‌شود.
• کلامیدیا تراکوماتیس (Chlamydia trachomatis): کلامیدیا تراکوماتیس باکتری است که باعث بروز بیماری کلامدیا می‌گردد. کلامدیا یکی از شایع‌ترین عفونت‌های مقاربتی در جهان محسوب می‌شود. این عامل باکتریایی علاوه‌بر ایجاد عوارضی مانند ناباروری و درد مزمن لگن، می‌تواند دلیلی برای بروز کیست های بارتولین نیز باشد.
• اشرشیا کلی (Escherichia coli): اشریشیا کلی یکی از فراوان‌ترین عوامل عفونت دستگاه تناسلی است که در زنان شایع‌تر از مردان است. این عامل باکتریایی که ممکن است کولیت خونریزی دهنده (زخم شدن روده) را نیز به دنبال داشته باشد، از عواملی است که سبب بروز کیست های بارتولین می‌شود.
• استرپتوکوک پنومونیه (Streptococcus pneumoniae): این باکتری به عنوان عامل ایجاد کننده عفونت در مجاری تناسلي بانوان، به ویژه زنان باردار، خطرات زیادی را به همراه دارد. در کنار بروز کیست های بارتولین ، این باکتری یکی از علل اصلی زایمان زودرس و بروز بیماری‌هایی مانند مننژیت در نوزادان است.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: معرفی کامل بیماری هپاتیت B
نشانه‌های ابتلا به کیست غده بارتولن
همانگونه که در بالا گفته شد، کیست بارتولن غیر عفونی ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد، زیرا توسط خود فرد قابل مشاهده و لمس نخواهد بود. اما با این حال، وجود علائم زیر می تواند حاکی از وجود کیست در این ناحیه باشد.
- تورم و قرمزی بیش از حد معمول در یک طرف واژن
- احساس درد غیرمعمول در حین نزدیکی و یا راه رفتن و نشستن
- احساس وجود و لمس یک توده گرم بدون درد در ناحیه مذکور
اما در صورتی که کیست عفونی شده باشد و تبدیل به آبسه شود، علائم کمی بیشتر خواهد بود :
- احساس درد شدید در واژن که به تدریج حین رابطه جنسی، راه رفتن و نشستن و کلیه اعمالی که موجب فشار بر این غدد می شوند افزایش می یابد.
- تورم در یک طرف واژن
- علائم وجود عفونت در بدن مانند تب و لرز
درباره‌ی دیابت بی‌مزه چه می‌دانید؟
انواع درمان
اگر وجود این کیست در فردی بدون علامت خاصی بود، نیاز به درمان ندارد.
اما اگر علائم ذکر شده در بالا مشاهده شد، فرد باید تحت درمان قرار بگیرد. درمان کیست غده بارتولن به اندازه و میزان آلودگی آن در بدن بستگی دارد. در ادامه انواع درمان برای این بیماری ذکر شده است.
درمان کیست بارتولن به وسیله حمام سیتز
در اصطلاح پزشکی به استحمام در وان گرم، حمام سیتز (bath sits) گفته می‌شود. یکی از راه‌های درمان این بیماری در زنان، استحمام روزانه در وان آب گرم است. این عمل باید به مدت یک هفته و به صورت مداوم انجام پذیرد. نشستن در آب گرم سبب می‌شود کیست آلوده پاره شده و کاملا تخلیه شود.
جراحی برای درمان کیست بارتولن
در صورتی که کیست واژن شما بزرگ باشد و با حمام سیتز تخلیه نشود، پزشک تصمیم به جراحی می‌گیرد. جراحی کیست غدد بارتولن ممکن است با بیهوشی فرد مبتلا و یا بی حس کردن او انجام گیرد. بعد از بی حسی ناحیه تناسلی، پزشک برش کوچکی بر روی کیست ایجاد می‌کند تا کیست از محل برش تخلیه شود.
بعد از انجام این مرحله لوله‌ای در محل برش قرار داده می شود. این لوله لاستیکی در اصطلاح پزشکی کاتتر (catheter) نامیده می‌شود. کاتتر به مدت ۶ هفته در بدن بیمار نگه داشته می‌شود تا تخلیه به صورت کامل انجام پذیرد.
آنتی بیوتیک برای درمان کیست بارتولن
اگر آزمایش‌های انجام شده بر روی فرد نشان دهد که کیست آلوده است و یا فرد مبتلا به عفونت جنسی است، پزشک آنتی بیوتیک برای او تجویز می‌کند. گاهی نیز پماد برای کیست بارتولن می‌تواند موثر باشد.
اما استفاده از پماد و آنتی بیوتیک‌ها (antibiotique) باید تحت نظر پزشک و با تشخیص او انجام شود. خوشبختانه امروزه آزمایش دادن و تفسیر آن بسیار راحت و سریع شده است. برای تفسیر آزمایش خود می‌توانید از خدمات پزشکی آنلاین نیز استفاده کنید.
لیزر دی اکسید کربن برای تخلیه کیست
لیزر دی اکسید کربن (carbon dioxide laser) نیز یکی دیگر از روش‌هایی است که برای ایجاد برش روی کیست و تخلیه آن انجام می‌شود. بعد از تخلیه مایع داخل کیست، بخیه نیز به همین روش و به وسیله لیزر دی اکسید کربن انجام می‌شود.
این مطلب را هم از دست ندهید: معرفی کامل بیماری هپاتیت C
پیشگیری از کیست بارتولن
بانوان می‌توانند برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری راهکارهایی را انجام دهند. چند مورد از این راهکارها در ادامه نام برده شده است.
- بر اساس تحقیقات انجام شده، بیش از ۵۰ درصد انتقال عفونت هنگام برقرای رابطه جنسی اتفاق می‌افتد. برای پیشگیری از این کار بهتر است از کاندوم استفاده کنید.
- برای زنان توصیه می‌شود که چند ماه یکبار برای اطلاع از سلامتی خود و چکاب به متخصصین زنان مراجعه کنند. در صورت وجود مشکل نیز پزشک متوجه شده و از روند پیشروی جلوگیری می‌شود.
- یکی دیگر از راه‌های پیشگیری رعایت بهداشت فردی در طول روز است.
برای آگاهی بیشتر: ادینوفاژی به چه بیماری گفته می‌شود؟
سخن پایانی
در این نوشتار درباره کیست بارتولن سخن گفتیم. بادی ذکر نمود که بروز این کیست ارتباطی با مجرد یا متاهل بودن بیمار ندارد. زیرا بر اثر مسدود شدن غدد مترشحه بارتولن ایجاد می شود. این غدد در اندام تناسلی دختران و زنان وجود دارد و ممکن است در هر گروه سنی بیمار را درگیر کند.
